Cacanska - Rana, Lepotica czy Najbolja? Która jugosławiańska odmiana śliwek się opłaca?
Odmiany jugosławiańskie wyhodowane w Instytucie Sadownictwa w Čačak cieszą się w Polsce bardzo wysoką popularnością, zarówno wśród sadowników, jak i konsumentów. Są bardzo smaczne (może poza Najbolją…) i mają atrakcyjny wygląd. Miąższ łatwo odchodzi od pestki, dzięki czemu śliwki te są użytkowane jako owoce deserowe oraz skupowane przez przemysł. Z Čačanskich uprawia się w Polsce trzy odmiany – Ranę, Lepoticę i Najbolją. Która z nich jest najbardziej opłacalna w produkcji sadowniczej?
Čačanska Rana
Przymiotnik rana oznacza wczesna – charakteryzuje wczesny termin dojrzewania śliwek, który przypada na drugą połowę lipca. Wczesny jest również termin jej kwitnienia, co z jednej strony grozi wymarzaniem kwiatów, z drugiej – nie wszystkie odmiany sprawdzą się w roli jej zapylacza, bo ich termin kwitnienia się nie pokrywa. Śliwa jest częściowo samopłodna, jednak znacznie lepiej owocuje przy obecności zapylacza innej odmiany – poleca się Čačanską Lepoticę oraz odmianę Herman.
Drzewo rośnie dość silnie, na pewno silniej od Lepoticy, a jego korona rozrasta się szeroko w płaszczyźnie poziomej, w związku z czym nie nadaje się do prowadzenia w gęstych nasadzeniach. Jest mało wytrzymałe na mróz, dlatego też nie powinno być sadzone na stanowiskach, gdzie istnieje wyższe ryzyko występowania przymrozków. W naszych warunkach klimatycznych ta południowa odmiana śliwy bywa bardzo zawodna. Są sezony, kiedy na drzewach zostaje parę śliwek. Często pierwsza ocena zawiązania daje nadzieje na przyzwoity plon, później jednak zawiązki opadają. Jest regułą, że Rana nie owocuje obficie. Dojrzewanie owoców jest nierównomierne, a zbiór winien być przeprowadzony zanim osiągną pełną dojrzałość (70%). Wymaga to kilkukrotnych podejść do zbioru. Dlatego też uprawa tej odmiany uchodzi za pracochłonną.
Co do samych owoców, w stanie dojrzałym są bardzo smaczne i atrakcyjnie wyglądają. Osiągają masę 35 – 40 g. Uzyskują ładne, różowofioletowe zabarwienie jeszcze w fazie niepełnej dojrzałości, co otwiera możliwość ich wcześniejszego zbioru i kierowania na eksport. Najczęściej stanowi ona jedynie dodatek do innych odmian śliw uprawianych w sadzie i sprzedawana jest w małych sklepach i na targowiskach, jako uzupełniające źródło dochodu.
Jeżeli chodzi o osiągane przez tę odmianę ceny, to jej atutem jest wczesny termin dojrzewania (druga połowa VII), kiedy na rynku nie obserwuje się jeszcze wysypu śliwek, a odmiany w typie węgierki są bardzo pożądane. W tym roku w końcu lipca na skupach można było uzyskać za owoce tej odmiany stawkę nawet 2,5 zł/kg, a na rynkach hurtowych sprzedawana była średnio za 3 – 3,25 zł/kg (minimum 2 zł).
Čačanska Lepotica
Lepotica (czytamy lepotica, wymawiamy „c”; nie lepotika, lapotika ani lejpotika) znaczy piękna. Rzeczywiście – śliwki tej odmiany są kształtne i pięknie wybarwione, swoim atrakcyjnym wyglądem cieszą oko konsumenta. Jest odmianą najlepiej plonującą spośród odmian jugosławiańskich. Nie zawodzi, praktycznie rok w rok daje w naszym klimacie zadowalający plon. Dobrą praktyką jest przerywanie zawiązków w przypadku nadmiernego zawiązania, choć Lepotica dobrze owocuje również wtedy, gdy zabieg ten zostanie pominięty.
Śliwa jest całkowicie samopłodna (nie wymaga zapylacza), co daje możliwość zakładania wielkopowierzchniowych kwater jednoodmianowych. Sama jednak stanowi wartościowe żródło pyłku dla wielu innych odmian, takich jak pozostałe Čačanskie, President, Herman, Empress. Poprawia plonowanie Katinki i innych odmian uznawanych za samopylne.
Wzrost drzewa jest umiarkowany. Owoce dojrzewają w pierwszej połowie sierpnia, osiągają masę 40 g. Lepotica, podobnie jak Rana, łapie kolor jeszcze w stanie niepełnej dojrzałości, dzięki czemu nadaje się na handel zagraniczny. Jest trwała w transporcie. Jej zastosowanie jest wielostronne – nadaje się także na deser, mrożenie, przetwórstwo.
Pora dojrzewania Lepoticy przypada już na okres wysokiej podaży śliwek. Poza tym, zawsze jest jej na rynku dużo, bo owocuje niezawodnie. Osiąga niższe ceny. W sezonie bieżącym było to 1,5 zł/kg, zaś w szczytowym momencie podaży na rynkach hurtowych schodziła nawet po 1 zł.
Čačanska Najbolja
Najbolja, wbrew pierwszemu skojarzeniu, nie znaczy największa, ale najlepsza. Czy rzeczywiście w naszych warunkach uprawy zasługuje na ten przydomek?
Drzewo rośnie silniej od Lepoticy. Odmiana jest obcopylna (najlepszym zapylaczem jest Čačanska Lepotica). Do wydania dobrej jakości plonu potrzebuje korzystniejszych stanowisk i dostatku wody. Podobnie jak Čačanska Rana, Najbolja nie owocuje regularnie. Kwiaty są wrażliwe na przymrozki. Obserwuje się obfite kwitnienie odmiany, jednak zawiązanie owoców jest słabe.
Owoce dojrzewają w drugiej połowie sierpnia. Mają smak zdecydowanie najgorszy spośród odmian Čačanskich. Są miałkie, mają grubą i gorzkawą skórkę, są jednak ładnie zabarwione i bardzo duże (60 g). Nigdy nie ma tu problemu z osiagnięciem standardowego kalibru > 32 mm. Owocowanie przypada na okres największego wysypu śliwek na rynek, zaś Najbolja, poza wielkością owoców, atutów do konkurowania z innymi odmianami ma mało. Tym bardziej, że wchodzi na rynek w momencie, kiedy w obrocie są znaczne ilości smaczniejszej od niej Lepoticy. Jak pozostałe odmiany Čačanskie, może być zrywana w stanie niedojrzałym i w takim wysyłana jest na eksport.
W sezonie obecnym Najbolja sprzedawała się po 1 zł za kg.
Sama cena sprzedaży odmiany to nie jedyny czynnik, który powinien decydować o jej opłacalności. Weźmy pod uwagę produktywność sadu. Czym innym będzie regularny plon Lepoticy, wynoszący 50 – 60 t z ha, który sprzedamy za mniejsze pieniądze, wobec plonu Rany, który wyniesie, powiedzmy, 10 t raz na dwa - trzy lata.
Komentarze
Brak komentarzy