Skorki w brzoskwiniach - czy można zapobiec uszkodzeniom owoców?

Szkodliwość skorków

Skorki bywają jednym z poważniejszych problemów w uprawie brzoskwiń i moreli. Uszkadzają miąższ owoców. Przez otwory wygryzane przez skorki na powierzchni owoców, brzoskwinie mogą być porażane przez brunatną zgniliznę. Owady gnieżdżą się w pestce. Zanieczyszczają wnętrze owoców odchodami, a czasem składają w nim jaja (jeśli warunki w sezonie sprzyjają założeniu drugiego pokolenia). Zajęta przez skorka brzoskwinia łatwo się przepoławia i szybciej się psuje. Pozbawiona jest wartości handlowej. Dla nieświadomego konsumenta, który ugryzie taką brzoskwinię, skorek może być okropną niespodzianką, która zniechęci go do zakupu owoców w przyszłości.

Jeżeli skorki występują w pojedynczych owocach, problem nie ma większego znaczenia, jednak przy ich licznej populacji, straty mogą być zauważalne. Na uszkodzenia owoców powodowane przez skorki skarżą się także posiadacze działek.

Skorek pospolity jest gatunkiem wszystkożernym. Jako drapieżnik spełnia pozytywną rolę w sadach i ogrodach, będąc naturalnym wrogiem szkodników, m. in. mszyc. W Holandii i Belgii zwraca się uwagę na jego duże znaczenie w ograniczaniu miodówki gruszowej. Niestety skorek żeruje również na owocach (spośród których najbardziej upodobał sobie brzoskwinie i morele, choć czasem bywa spotykany również w jabłkach i gruszkach), a także na warzywach, m. in. sałacie, kapuście, kalafiorze, buraku czy ogórku oraz na roślinach ozdobnych. Jest to owad o nocnym trybie życia, który w dzień chowa się przeważnie w ciemnym i wilgotnym miejscu (np. w pestce brzoskwini), a żeruje po zmroku.

Zwalczanie skorków powinno zostać wdrożone tylko w przypadku nadmiernego rozwoju ich populacji i wyrządzania przez nie istotnych strat w plonie. W przeciwnym razie, jeżeli wyeliminuje się skorki, można spodziewać się większej presji groźniejszych szkodników.

Ochrona brzoskwiń przed skorkami

Jeżeli chodzi o ograniczanie populacji skorków w sadach brzoskwiniowych, w polskiej literaturze nie ma na ten temat wzmianki. Więcej informacji przekazują źródła amerykańskie.

Podaje się, że pomocna w ograniczaniu presji skorków jest staranna walka z zachwaszczeniem w rzędach drzew.

Mechaniczną metodą ograniczania uszkodzeń powodowanych przez skorki jest owijanie pni drzew opaskami klejącymi. Należy to zrobić już na wiosnę, kiedy pierwsze owady mogą po zimowanie przemieszczać się w górę korony. Wędrujący w górę pnia skorek przyklei się do opaski.

Proponuje się również stosowanie pułapek. Są nimi pojemniki wypełnione np. zmiętą gazetą lub słomą, które stanowią ciemne, wilgotne i dogodne dla skorków kryjówki. Rozmieszcza się je w pobliżu drzew. Co kilka dni należy przeglądać je za widoku i usuwać znajdujące się w nich owady.

Opryski drzew glinką kaolinową zniechęcają skorki do ich zasiedlania.

Ze środków chemicznych, grupą substancji skutecznych przeciw skorkom są pyretroidy i pyretryny – np. deltametryna (Decis Mega 50 EW), lambda – cyhalotryna (Karate Zeon 050 SC) czy naturalna pyretryna pozyskiwana ze złocienia dalmatyńskiego (Spruzit). Zaletą pyretroidów jest krótki okres karencji [7 dni w przypadku deltametryny i 3 dni w przypadku Spruzitu] w uprawie owoców pestkowych. Pozwala on na opryskiwanie owoców w okresie dojrzewania, kiedy skorki powodują największe straty. Niestety żadna z tych substancji nie ma w Polsce rejestracji w uprawie brzoskwiń, więc nie można ich legalnie stosować. Substancja, która posiada rejestrację w uprawie brzoskwiń, acetamipryd (np. Mospilan 20 SP), nie jest szkodliwy dla dorosłych skorków.

Jeżeli stosować oprysk pyretroidem przeciw skorkom, należy go przeprowadzić o odpowiedniej porze. Owady są najbardziej aktywne w pierwszej połowie nocy. Wtedy też powinno się opryskać sad. W dzień są schowane w swoich kryjówkach, więc oprysk niewiele im zaszkodzi, poza tym, że pokryje trującą substancją powierzchnię owoców. Zostanie ona pobrana, kiedy szkodnik wgryzie się w brzoskwinię (działanie żołądkowe). Trzeba jednak podkreślić, że w prowadzonych obecnie pracach nad insektycydami, bada się je pod kierunkiem braku toksyczności dla skorków, a nie szkodliwości. Owady te są bowiem zaliczane w sadach do fauny pożytecznej, a nie do szkodników. Pyretroidy nie mają selektywnego działania względem fauny pożytecznej.

Ważną informacją jest to, że skorek zimuje płytko (ok. 5 mm) pod ziemią. Samica składa tam na jesieni ok. 50 jaj, zaś wylęgłymi z nich larwami troskliwie się opiekuje. Propozycją na ograniczenie populacji skorka w sadzie jest zatem wykonywana po zbiorach (październik – marzec) płytka uprawa gleby, na przykład przy pomocy glebogryzarki sadowniczej, a na działkach widłami amerykańskimi, która pozwoliłaby na mechaniczne zniszczenie gniazd owada. Podobny zabieg agrotechniczny wykonuje się w ekologicznych sadach wiśniowych i czereśniowych celem ograniczenia liczby form zimujących nasionnicy trześniówki.

Czytaj więcej: Nasionnice - po zbiorach wiśni i czereśni warto wzruszyć glebę w sadzie

"Ekologicznym" sposobem na ograniczenie populacji skorków, który może być przydatny na wsiach, w ogrodach przydomowych, jest wiosenny wypas kur pod drzewami brzoskwiń. W pierwszej połowie wiosny, kiedy skorki wychodzą z podziemnych miejsc zimowania, przez pewien czas poruszają się i żerują na powierzchni gleby. Wówczas mogą paść łatwym łupem ptaków. Należy oczywiście rozważnie wykonywać opryski, aby nie zaszkodzić kurom.

W sadach, w których występują skorki, ważna jest selekcja owoców na etapie zbioru. Brzoskwinie noszące ślady uszkodzeń spowodowanych przez skorki powinny być odrzucane i nie trafiać na rynek.

Związane z tematem

Kędzierzawość liści brzoskwini  – jak zapobiegać chorobie?

Fot. James Kalisch - UNL Department of Entomology/growgreatfruit.com