W zebranych jabłkach można oznaczać zawartość boru
Bor to jakość i trwałość owoców
Bor jest mikroelementem o podstawowym znaczeniu dla jakości jabłek i gruszek. Jego niedobory objawiają się korkowaceniem miąższu oraz ordzawieniami i spękaniami na powierzchni skórki. Składnik mineralny uczestniczy również w procesie dystrybucji wapnia w roślinie i jego włączania w strukturę ścian komórkowych, dlatego w warunkach deficytu boru znacznie spada zdolność przechowalnicza jabłek i gruszek.
Ponadto u drzew słabo odżywionych borem obserwuje się gorsze zawiązanie owoców i spadek plonowania, ponieważ pierwiastek ten wpływa na kiełkowanie pyłku oraz wzrost łagiewki pyłkowej, decydując o prawidłowym zapłodnieniu.
W praktyce objawy niedoborów boru obserwuje się na organach generatywnych – na kwiatach, które zasychają wskutek deficytów pierwiastka, oraz na owocach. Znacznie rzadziej pojawiają się objawy na organach wegetatywnych. Jeżeli już, mogą być to spękania kory na pniu lub zamieranie wierzchołków pędów.
Kiedy zagrożenie niedoborami boru jest najwyższe?
Zasobność polskich gleb w bor nie należy do najlepszych. Aż 73% gleb posiada niską zawartość boru. Zaliczają się tu najpowszechniejsze w naszym kraju grunty piaszczyste i ubogie w materię organiczną. Wysoka zasobność w bor dotyczy zaledwie 1% polskich gleb. Dlatego warto zwrócić uwagę, jak wielką rolę dla zadowalającego owocowania drzew spełnia prawidłowe przygotowanie stanowiska przed założeniem sadu – w szczególności nawożenie organiczne. Wraz z obornikiem wnosimy do gleby istotną ilość boru (średnio 5,3 g B w 1 t; 212 g B w 40 t), z której rośliny będą mogły korzystać w kolejnych latach użytkowania nasadzenia. Do poprawy zaopatrzenia gleby w bor przyczynia się również regularne stosowanie nawozów wieloskładnikowych wzbogacanych tym mikroelementem.
Na niedobory boru najbardziej narażone są sady rosnące na glebach piaszczystych, ubogich w materię organiczną, o zbyt wysokim pH (ale również silnie zakwaszonych). Warto podkreślić negatywny wpływ nadmiaru potasu na pobieranie boru, gdyż przenawożenie gleb pod sadami potasem jest dość często spotykane w polskich warunkach produkcji sadowniczej. Może wynikać ono z historii pola, gdyż dawniej stosowano nawozy mineralne – jeżeli tylko były dostępne - w bardzo wysokich dawkach i bez analiz chemicznych gleby.
Jak ocenić stopień odżywienia sadu w bor?
Wyzwaniem jest diagnoza odżywienia jabłoni w bor. Do pojawienia się u roślin symptomów niedoboru jakiegoś pierwiastka nie powinno się w ogóle dopuszczać, gdyż wystąpienie tych objawów świadczy, że drzewo zostało już poddane silnemu stresowi, który odbije się na jego kondycji i plonowaniu. Bor – obok wapnia – odgrywa podstawową rolę dla jakości plonu, dlatego jego niedobory są przyczyną poważnych strat finansowych, i powinniśmy ich unikać. Bywają niestety „zakamuflowane”, tzn. producentowi trudno jednoznacznie stwierdzić, że ma do czynienia z deficytem boru.
Nawożąc borem, z jednej strony chcielibyśmy, aby drzewa miały pod dostatkiem tego kluczowego dla jakości owoców pierwiastka; z drugiej – nie chcemy ponosić zbędnych kosztów na nieuzasadnione zabiegi. Z pomocą mogą przyjść metody diagnostyczne stanu odżywienia roślin.
Analiza chemiczna gleby jest uznawana za metodę o niskiej przydatności, gdyż bor występuje w podłożu w mikroskopijnych ilościach, a jego pobieranie przez rośliny może zostać upośledzone przez wiele innych czynników. Wyniki oznaczeń pokażą wówczas, że zasobność gleby w bor jest optymalna, a mimo to u roślin pogłębiać się będą skutki niedoboru mikroskładnika.
Bardziej miarodajna jest analiza chemiczna liści (podręcznikowo zawartość B powinna w nich wynosić od 25 do 45 mg/kg). Jeżeli zawartość B w liściach wyniesie 24 mg/kg lub mniej, należy zastosować nawożenie doglebowe lub dokarmianie dolistne tym składnikiem.
Jeszcze skuteczniejsza jest analiza chemiczna zawartości boru w owocach, gdyż informuje sadownika, ile pierwiastka trafiło tak naprawdę do miejsca docelowego. Pozwala to wyciągnąć wnioski co do postępowania z wyprodukowanym towarem (niska zawartość boru przekłada się na niższą trwałość jabłek w przechowywaniu) oraz rozplanować strategię nawożenia w przyszłym sezonie w taki sposób, aby do niedoborów pierwiastka ponownie nie dopuścić.
Jak pobrać próbę owoców do badań? Z kwatery zbiera się ok. 30 – 40 jabłek. Musi być to próba reprezentatywna, na podstawie której możemy wnioskować o przeciętnym stanie odżywienia drzew w całej kwaterze. Owoce pobierane do badań powinny być wyrównane pod względem wielkości oraz pochodzić z zewnętrznej części koron, z połowy ich wysokości.
Wyniki analizy pozwalają przyporządkować zawartość B w owocach do 4 przedziałów:
- Deficytowa: poniżej 6 mg/kg s. m.
- Niska: 6 – 13 mg/kg s. m.
- Optymalna: 14 – 25 mg/kg s. m.
- Wysoka: powyżej 25 mg/kg s. m.
(źródło: P. Wójcik na podstawie Kłossowskiego (1972))
W zależności od tego, do którego z powyższych przedziałów zakwalifikowano kwaterę, inne są zalecenia względem nawożenia borem.
Przy deficytowej zawartości pierwiastka w owocach, potrzebne jest wniesienie nawozu zawierającego bor doglebowo. Dawka składnika powinna wynieść 3 – 4 kg/ha. Przypominamy, że nawozy wieloskładnikowe wzbogacane mikroelementami nie nadają się do tego celu, ponieważ mają zbyt małą ilość składnika, aby jednorazowo wprowadzić do gleby wystarczającą jego dawkę. Powinno się wówczas rozważyć opryski gleby roztworami technicznych soli pierwiastka (np. boraksem). Więcej na temat nawożenia mikroelementami można przeczytać w poniższym artykule.
Czytaj więcej: Strategia nawożenia mikroelementami. Doglebowo czy dolistnie?
Jeżeli zawartość boru jest deficytowa, nawożenie doglebowe powinno się również uzupełnić dokarmianiem dolistnym, począwszy od jesieni, aby zgromadzić w organach trwałych drzewa zapas pierwiastka, z którego roślina skorzysta w przyszłym sezonie. Następnie kontynuować opryskiwanie nawozami dolistnymi z borem w okresie wiosny.
W przypadku niskiej zawartości boru w owocach, zalecane są tylko zabiegi dokarmiania dolistnego pierwiastkiem w okresie jesieni (najlepiej jak najszybciej po zbiorach) oraz wiosną.
Jeżeli zawartość boru w owocach jest optymalna, nie ma potrzeby ani nawożenia doglebowego, ani dokarmiania dolistnego. Oznacza to, że rośliny są w dostatecznym stopniu odżywione tym mikroelementem. W wielu intensywnych sadach, w których nie ma problemów z niedoborami boru, wykonuje się jednak takie zabiegi dokarmiania dolistnego standardowo.
Wysoka zawartość boru w owocach oznacza, że powinno się zaniechać nawożenia doglebowego i dokarmiania dolistnego tym pierwiastkiem na czas 3 – 5 lat.
Związane z tematem
Jak określić przydatność jabłek do długiego przechowywania?
Komentarze
Brak komentarzy