Czy naprawdę chcemy drogiego przemysłu?

Trwają zbiory jabłek. Można odnieść wrażenie, że zamiast bulwersująco niskich cen owoców deserowych, bardziej roztrząsa się temat niesatysfakcjonujących cen jabłek przemysłowych. Sadownicy zwracają uwagę, że stawki oferowane przez skupy powinny być wyższe.

Życzenia trzeba wypowiadać ostrożnie, bo mogą się spełnić, a wtedy wszyscy musielibyśmy mierzyć się z ich konsekwencjami. Czy sytuacja na rynku jabłek przemysłowych rzeczywiście jest w tym roku fatalna? Czy powinien być to główny temat, którym zajmuje się branża producentów owoców?

Profesjonalna produkcja jabłek typowo przemysłowych stanowi w Polsce margines. Pozyskiwany u nas przemysł to odpad z produkcji jabłek deserowych. Kiedy z danej kwatery zbierze się owoce spełniające normy handlowe, przychodzi pora, aby pomyśleć o tym, co zostało pod drzewami. Zbiór kilku ton jabłek spod drzew nie pochłania dużo czasu, a uzyskanie tych kilku tysięcy złotych na sprzedaży spadów pozwala podreperować budżet na początku sezonu, zanim zacznie się prawdziwy handel dobrej jakości towarem.

Jak do tej pory, ceny jabłek przemysłowych są względnie stabilne. We wrześniu oscylowały wokół 30 gr za kg. W zależności od lokalizacji albo od dnia, mogło być parę groszy mniej lub więcej. W 2020 roku skupy oferowały znacznie więcej – średnio 45 – 47 gr za kg.

Argumenty, które mogłyby przemawiać za wyższymi stawkami za jabłka przemysłowe w bieżącym sezonie to duże zapotrzebowanie na koncentrat jabłkowy na światowym rynku oraz to, że na zakup kwaśnych jabłek, które mają najwyższą wartość przerobową, przetwórcy będą musieli czekać kolejny rok. W następnych miesiącach do zakładów będą bowiem trafiały tylko słodkie jabłka.

Natomiast za cenami niższymi niż w ubiegłym roku stoi to, że pod koniec sezonu przechowalniczego w 2021 do zakładów przetwórczych trafiały całe komory jabłek deserowych. Sadownicy przechowywali owoce zbyt długo, bo spodziewali się wzrostów ich cen na miarę pandemicznego roku 2020. Kiedy to się nie spełniło, dla wielu producentów wysypanie jabłek na przemysł było jedynym rozwiązaniem. Tym sposobem do przetwórni trafiło dużo surowca. Dlatego sytuacja wyjściowa jest obecnie zupełnie inna niż w 2020 roku.

Trzeba mieć świadomość, że gdyby trafił się rok, w którym ceny jabłek przemysłowych poszłyby mocno w górę, efekt byłby taki jak przed laty na rynku porzeczek czy malin. Mielibyśmy do czynienia z gwałtownym wzrostem produkcji. Byłaby to jednak produkcja najgorszej jakości jabłek. Zaczęto by przywracać do eksploatacji zaniedbane i półdzikie sady przydomowe, które „umarły śmiercią naturalną”, ponieważ zbieranie z nich owoców na przemysł było nieopłacalne. Wzrosłoby zainteresowanie zakładaniem niskonakładowych sadów na przemysł, co było widać już w ubiegłym roku, kiedy na forach zadawano pytania, które odmiany sprawdzą się w sadzie przemysłowym.

Przetwórcy nie raz udowodnili, że są świadomi realiów rządzących polskim rynkiem owoców. Dlatego sytuacja, w której następuje gwałtowny pik cen jabłek przemysłowych wcale nie jest nierealna. Nastąpiłaby, gdyby tylko z jakichś powodów spadła produkcja jabłek przemysłowych. Tak było m. in. w przypadku porzeczek czy wiśni.

Na nagłym wzroście produkcji przemysłu ucierpiałaby produkcja wysokiej jakości jabłka deserowego, która powinna nas najbardziej interesować. Nie z tej przyczyny, że cena deseru zależy od ceny przemysłu, bo są to dwie różne kategorie towaru. Ucierpiałaby dlatego, że jabłka przemysłowe sztucznie zawyżają wolumen zbiorów w Polsce i przez kilka miesięcy robią na rynku sztuczny tłok. Co lepsze owoce z sadów półdzikich są w obiegu przynajmniej do przełomu listopada i grudnia, i zajmują to miejsce, które powinno być wypełnione jabłkiem wysokiej klasy.

Jeżeli myśleć o reformie polskiego sadownictwa, to  w pierwszej kolejności trzeba skupić się na jabłku deserowym, które powinno stać się wizytówką naszej produkcji w kraju i na świecie.

Związane z tematem

Czy produkcja przemysłu może się opłacać?

Podsumowanie sezonu jabłek przemysłowych 2020 na tle roku 2019